Pytania i odpowiedzi

Wyłączenie dla celów terapeutycznych (TUE – Therapeutic Use Exemption)(zwane również prospektywnym TUE) jest to prawo do używania przez sportowca w celach terapeutycznych substancji zabronionej lub metody zabronionej umieszczonych na Liście substancji i metod zabronionych (Liście zabronionej). Zgodę na zastosowanie danej substancji lub metody zabronionej trzeba uzyskać przed wejściem w posiadanie takiej substancji/metody zabronionej lub przed ich pierwszym zastosowaniem, chyba że zachodzą przesłanki o wystąpienia o retroaktywne TUE (patrz niżej).

Dla sportowców klasy międzynarodowej organem przyznającym TUE jest odpowiednia federacja międzynarodowa, dla sportowców klasy krajowej narodowa organizacja antydopingowa (w Polsce – Polska Agencja Antydopingowa). W Polskiej Agencji Antydopingowej wniosek jest rozpatrywany przez Komitet TUEC.

Komentarz: Każda federacja międzynarodowa będzie określała kryteria na podstawie, których Zawodnicy będą kwalifikowani do grupy sportowców o klasie międzynarodowej.  Polska Agencja Antydopingowa jest organem, do którego występują z wnioskiem o przyznanie TUE wszyscy podlegający jej sportowcy (sportowcy klasy krajowej), którzy nie posiadają statusu międzynarodowego.

• Zawodnik może otrzymać zgodę na użycie dla celów terapeutycznych, jeżeli (i tylko jeżeli) potrafi wykazać, że jednocześnie spełniony został każdy z poniższych warunków:
  • dana substancja zabroniona lub metoda zabroniona jest potrzebna do leczenia zdiagnozowanego stanu chorobowego popartego odpowiednimi dowodami klinicznymi
  • użycie substancji zabronionej lub metody zabronionej w celach terapeutycznych nie spowoduje dodatkowego zwiększenia wydolności ponad to, czego można by się spodziewać po powrocie zawodnika do normalnego stanu zdrowia po leczeniu schorzenia
  • substancja zabroniona lub metoda zabroniona jest wskazanym leczeniem stanu chorobowego i nie ma rozsądnej dozwolonej alternatywnej terapii
  • konieczność używania substancji zabronionej lub metody zabronionej, nie może wynikać, całkowicie lub częściowo, z wcześniejszego stosowania (bez TUE) substancji lub metody, która była zabroniona w czasie takiego używania.

• TUE zostanie rozpatrzone tylko po otrzymaniu wypełnionego formularza wnioskowego, do którego należy dołączyć pełną dokumentację medyczną. Wzór wniosku TUE jest dostępny na stronie: www.antydoping.pl,
  Zawodnicy klasy międzynarodowej wysyłają wniosek do federacji międzynarodowej. Zawodnicy klasy krajowej wysyłają wniosek do Polskiej Agencji Antydopingowej (mail:  oraz listem poleconym), a jego kopię zachowują.
• Zawodnik potrzebujący TUE musi złożyć wniosek najszybciej jak to możliwe. W przypadku substancji zabronionych wyłącznie  w okresie na zawodach, Zawodnik musi złożyć wniosek co najmniej 30 dni przed swoimi kolejnymi zawodami, chyba że jest to sytuacja nagła lub wyjątkowa.
• Zawodnik nie może wnioskować o TUE do więcej niż jednej organizacji antydopingowej. We wniosku należy podać m.in. swoje dane kontaktowe, sport.
• We wniosku trzeba wskazać substancję lub metodę zabronioną, dawkę, drogę podania, częstotliwość stosowania oraz czas trwania leczenia. W przypadku zmiany tych parametrów, należy złożyć nowy wniosek.
• Jeżeli w leczeniu wskazanej choroby/schorzenia można użyć substancji lub metody dozwolonej, należy uzasadnić potrzebę wyłączenia dla celów terapeutycznych, które dotyczy substancji lub metody zabronionej.
• Wniosek musi zawierać zestawienie wszystkich poprzednich i/lub aktualnych wniosków o zgodę TUE (prospektywną i/lub retroaktywną) na używanie substancji lub metody zabronionej, organizacji do której wnioski były składane oraz decyzje wydane na podstawie wniosków.
• Do wniosku należy załączyć m.in. dowody potwierdzające diagnozę, pełną historię medyczną oraz wyniki wszystkich właściwych badań, w tym laboratoryjnych i obrazowych (informacja o wymaganych informacjach i dokumentach znajduje się w treści wzoru wniosku).
• Wniosek należy wypełnić wspólnie z lekarzem, który również musi podpisać wniosek (wniosek zawiera oświadczenie składane przez lekarza podpisującego wniosek). .
• Wszelkie koszty związane ze złożeniem wniosku TUE oraz jego uzupełnieniem zgodnie z wymogami Komitetu TUEC ponosi Zawodnik. Komitet TUEC może zażądać od Zawodnika lub jego lekarza wszelkich dodatkowych informacji, badań lub badań obrazowych lub innych informacji, które uzna za niezbędne do rozpatrzenia wniosku Zawodnika.
• Komitet TUEC podejmuje decyzję o uwzględnieniu lub nieuwzględnieniu wniosku tak szybko, jak to możliwe, i zazwyczaj (o ile nie zachodzą wyjątkowe okoliczności) w ciągu nie więcej niż dwudziestu jeden (21) dni od otrzymania kompletnego wniosku.

TUE retroaktywne daje Zawodnikowi możliwość ubiegania się o TUE dla substancji zabronionej lub metody zabronionej po użyciu lub posiadaniu danej substancji lub metody (jest to TUE z mocą wsteczną, tzw. retroaktywne).

Zawodnik może ubiegać się o TUE z mocą wsteczną i w tym celu musi spełniać wszystkie warunki określone jak dla uzyskania zwykłego, prospektywnego TUE i dodatkowo musi być spełniony jeden z poniższych warunków:

• Konieczne było nagłe lub pilne leczenie stanu chorobowego, lub
• Nie było wystarczającego czasu, możliwości lub z powodu innych wyjątkowych okoliczności, które uniemożliwiły Zawodnikowi złożenie (lub rozpatrzenie przez TUEC) wniosku o TUE przed pobraniem próbki, lub
• Ze względu na priorytetowe traktowanie pewnych sportów lub dyscyplin na poziomie krajowym, Krajowa Organizacja Antydopingowa Zawodnika nie zezwoliła lub nie wymagała od Zawodnika złożenia wniosku o prospektywne TUE, lub
• Jeżeli Organizacja Antydopingowa zdecyduje się pobrać próbkę od Zawodnika, który nie jest Zawodnikiem klasy międzynarodowej lub krajowej, a Zawodnik ten używa substancji zabronionej lub metody zabronionej ze względów terapeutycznych, Organizacja Antydopingowa musi zezwolić Zawodnikowi na złożenie wniosku o TUE z mocą wsteczną, lub
• Zawodnik użył poza zawodami, z powodów terapeutycznych, substancji zabronionej, która jest zabroniona tylko podczas zawodów.

Zgodnie z treścią Listy Substancji i Metod Zabronionych na 2022 r. substancje stosowane przy leczeniu astmy oskrzelowej należące do grupy glukokortykosteroidów (budesonid, beklometazon, cyclesonid, flutikazon, itp) jak również substancje należące do grypy beta 2 agonistów (formoterol, salbutamol, salmeterol i terbutalina) mogą być stosowane przez sportowców w dawkach terapeutycznych bez konieczności posiadania wyłączenia dla celów terapeutycznych.