Szczyt Antydopingowy Europy Środkowej i Wschodniej – Podsumowanie
W dniach 9-10 października 2023 r. w Warszawie odbył się inauguracyjny Szczyt Antydopingowy Europy Środkowej i Wschodniej, który stał się kamieniem milowym we współpracy antydopingowej w regionie. Eksperci w dziedzinie antydopingu z 26 krajów zebrali się, aby omówić kluczowe zagadnienia związane z walką z dopingiem w sporcie. Szczyt koncentrował się na kilku kluczowych tematach, takich jak światowa współpraca krajowych organizacji antydopingowych, regionalna współpraca w dziedzinie antydopingu, znaczenie edukacji, działalność dochodzeniowo-śledcza, zaangażowanie zawodników i mediów oraz zbliżająca się aktualizacja Światowego Kodeksu Antydopingowego.
Kluczowe dyskusje i konkluzje:
- Światowa współpraca krajowych organizacji antydopingowych: Dyskusja panelowa na temat współpracy krajowych organizacji antydopingowych z całego świata podkreśliła krytyczną potrzebę bardziej zorganizowanej współpracy w dziedzinie zwalczania dopingu w sporcie. Uczestnicy podkreślili znaczenie wymiany informacji i najlepszych praktyk w celu utworzenia jednolitego systemu antydopingowego. Zauważono wyzwania stojące przed społecznością antydopingową, w tym dotyczące rozwoju struktur, środowiska politycznego oraz niewystarczających zasobów. W dyskusji podkreślono również potrzebę zajęcia się kwestiami związanymi z transportem próbek, wsparciem ze strony technologii informatycznych oraz zapewnieniem bezpieczeństwa danych poprzez inwestycje technologiczne. Panel podkreślił, że solidarność i wzajemne wsparcie to elementy kluczowe dla osiągnięcia równych szans.
- Współpraca antydopingowa w regionie: W dyskusji na temat współpracy antydopingowej w regionie podkreślono strategie niezbędne dla skutecznej współpracy międzynarodowej. Uczestnicy wskazali na potrzebę promowania dobrych praktyk stosowanych przez krajowe organizacje antydopingowe z regionu, które mają wiele do zaoferowania. Wymieniono kilka konkretnych przykładów współpracy, w której organizacje lepiej rozwinięte wspierały rozwijających się partnerów z innych państw poprzez współpracę praktyczną. Zaznaczono, że prowadzona w otwarty sposób komunikacja i przejrzysta wymiana doświadczeń sprzyjają ciągłemu uczeniu się. Za kluczowy czynnik uznano stałą wymianę informacji zarówno na poziomie regionalnym, jak i globalnym. Podkreślono znaczenie współpracy międzykontynentalnej oraz programów mentorskich, uznając role mentorów w upowszechnianiu wiedzy. Stwierdzono, że program Erasmus+ stanowi dla krajowych organizacji antydopingowych cenne źródło finansowania wielu projektów antydopingowych. Końcowe oświadczenie panelu podkreśliło potrzebę usystematyzowanych, lepiej zorganizowanych działań koordynacyjnych służących lepszemu rozpoznaniu potrzeb regionu, które mogą być inne niż w pozostałych częściach Europy. Dzięki utworzeniu platformy koordynacyjnej region mógłby zacząć odgrywać bardziej znaczącą rolę w Europie i na świecie.
- W kierunku aktualizacji Światowego Kodeksu Antydopingowego (2027): Podczas dyskusji na temat aktualizacji Światowego Kodeksu Antydopingowego oraz standardów międzynarodowych poruszono kilka kluczowych kwestii. Uczestnicy opowiedzieli się za ograniczonym zakresem zmian, aby zachować delikatną równowagę między zmianami przepisów dotyczącymi zgodności. Uznając znaczący rozwój Kodeksu, który nastąpił od czasu jego wydania uczestnicy panelu podkreślili, że przepisy nadal powinny koncentrować się na zawodnikach. Uznano, że kluczowe aspekty to zapewnienie szczegółowych wyjaśnień na temat kar oraz praw zawodników, a także promowanie przejrzystości i uczciwości. Za niezwykle ważny element uznano udzielanie znaczącej pomocy, która stanowi istotną wartość w codziennym funkcjonowaniu wielu krajowych organizacji antydopingowych. Uczestnicy ogólnie zgodzili się z potrzebą uniknięcia zmian o charakterze fundamentalnym oraz z tym, że zamiast nich należy skupić się na wzmocnieniu podejścia bardziej przyjaznego zawodnikom. Ogólnie rzecz biorąc dyskusje podkreśliły ewolucję Kodeksu, skupiając się na potrzebie zapewnienia na przyszłość takich przepisów, które będą ukierunkowane na zawodników, przejrzyste i zrozumiałe. Ostatnia część dyskusji dotyczyła odpowiedzialności WADA za dalszą realizację swoich zadań jako organu nadzorującego zgodność z przepisami oraz monitorującego całokształt przepisów antydopingowych, w tym zawartych w ustawodawstwie poszczególnych krajów, aby zapewnić równe szanse zawodnikom na całym świecie.
- Działalność dochodzeniowo-śledcza oraz współpraca z organami ścigania: Dyskusja panelowa na temat działalności dochodzeniowo-śledczej podkreśliła znaczenie właściwie opracowanych krajowych przepisów antydopingowych, stanowiących solidną podstawę współpracy między organami ścigania a krajowymi organizacjami antydopingowymi. Stwierdzono również, że należy rozważyć dodatkowe wsparcie finansowe dla departamentów zajmujących się działalnością dochodzeniowo-śledczą. Nawiązanie współpracy między krajowymi organizacjami antydopingowymi a organami ścigania uznano za proces długotrwały, wymagający wysiłków obu stron w celu zbudowania wzajemnego zaufania. Kluczem do osiągnięcia celu jest znalezienie odpowiednich osób do takiej współpracy. Kolejnym wnioskiem z dyskusji panelowej było stwierdzenie, że krajowe agencje antydopingowe powinny angażować się w obustronnie korzystne relacje, w których wymiana informacji odbywa się w oparciu o obopólne korzyści. Przy takim opartym na symbiozie podejściu organizacja antydopingowa udostępniająca dane innym organizacjom otrzymuje w zamian istotne dla siebie informacje, co wzmacnia skuteczną współpracę w walce z dopingiem.
- Edukacja kluczem do przyszłego sukcesu: Dyskusja podczas panelu poświęconego edukacji podkreśliła fundamentalną rolę edukacji w systemie antydopingowym. Uczestnicy zdecydowanie stwierdzili, że zawodnicy mają prawo do edukacji i że krajowe organizacje antydopingowe ponoszą odpowiedzialność za jej prowadzenie w kompleksowy sposób. Uznano, że edukacja jest równie ważna jak działalność dochodzeniowo-śledcza. W dyskusji wskazano na potrzebę edukacji wśród personelu pomocniczego zawodników oraz podkreślono znaczenie programów edukacyjnych WADA dla krajowych organizacji antydopingowych. Stwierdzono, że kluczowym czynnikiem jest współpraca między departamentami ds. edukacji z poszczególnych krajowych organizacji antydopingowych. Niezbędna jest też współpraca ze szkołami i uczelniami wyższymi, a także kształcenie edukatorów w celu bardziej skutecznego upowszechniania wiedzy na temat zwalczania dopingu. Zwrócono również uwagę, że poszczególne krajowe organizacje antydopingowe powinny mieć w swoich strukturach wykwalifikowaną osobę, która dysponuje wiedzą medyczną i jest dostępna dla zawodników, udzielając odpowiedzi na ich pytania. Zauważono także konieczność posiadania właściwie opracowanego planu działań edukacyjnych.
- Rola zawodników oraz mediów: W dyskusji panelowej podkreślono znaczenie partnerskiej współpracy krajowych organizacji antydopingowych z mediami przy promowaniu działań antydopingowych. Współpraca z mediami stanowi ważny element informowania społeczeństwa o pracy organizacji antydopingowych oraz edukacji w obszarze przepisów antydopingowych. Stwierdzono, że przejrzystość i budowanie wzajemnego zaufania to fundamentalne czynniki kształtujące pozytywne relacje, w których media wspierają promowanie czystego sportu. Uznano kluczową rolę mediów w edukowaniu społeczeństwa – nie tylko poprzez informowanie o przypadkach stosowana dopingu, ale także wzywanie do unikania podobnych błędów w przyszłości. Stwierdzono, że bardzo skuteczną rolę w przekazywaniu informacji antydopingowych pełnią ambasadorzy czystego sportu. Doceniono takie inicjatywy jak spotkania krajowych organizacji antydopingowych z dziennikarzami, podczas których pracownikom mediów przekazywane są informacje o systemie antydopingowym i złożonych aspektach jego funkcjonowania. Podkreślono, że związek między mediami a krajowymi organizacjami antydopingowymi opiera się na zasadzie symbiozy, gdyż media pomagają budować świadomość antydopingową w społeczeństwie oraz promować czysty sport. Stworzenie silnego przełożenia na społeczeństwo dzięki zaangażowaniu mediów okazało się kluczową strategią pozwalającą stworzyć wspólny front w walce o czysty sport.
- Plany na przyszłość: Zasugerowano, aby POLADA pełniła rolę koordynatora organizacji antydopingowych z Europy Środkowej i Wschodniej. POLADA będzie ściśle współpracować z pozostałymi krajowymi organizacjami antydopingowymi w regionie, aby zapewnić wspólny głos krajów Europy Środkowo-Wschodniej w kwestiach antydopingowych. Umożliwi to lepszą widoczność wysiłków regionu na forach międzynarodowych. W najbliższej przyszłości region będzie musiał skupić się na aktualizacji Światowego Kodeksu Antydopingowego, a także przygotować się do prowadzenia skutecznej współpracy na forach takich jak Europejski Komitet Ad Hoc ds. WADA (CAHAMA) Rady Europy, konferencja państw-stron konwencji UNESCO o zwalczaniu dopingu w sporcie oraz grupa doradcza ekspertów krajowych organizacji antydopingowych przy WADA.
Wnioski:
Szczyt Antydopingowy Europy Środkowej i Wschodniej podkreślił znaczenie współpracy międzynarodowej, podejścia opartego na działalności dochodzeniowej, a także rolę edukacji oraz angażowania zawodników w walkę z dopingiem. Szczyt stworzył fundament dla bardziej zdecydowanego, ujednoliconego i aktywnego podejścia do zachowania uczciwości w sporcie w regionie Europy Środkowo-Wschodniej i na całym świecie. Zaangażowanie uczestników oraz efekty tego spotkania na szczycie stanowią pozytywny precedens dla przyszłych wysiłków na rzecz czystego i uczciwego sportu we wszystkich częściach świata.
Podczas szczytu oficjalnie ogłoszono, że rolę gospodarza kolejnego Szczytu Antydopingowego Europy Środkowej i Wschodniej powierzono krajowej organizacji antydopingowej z Rumunii.